De eisen die huidige ontwikkelingen stellen aan de mbo-docent, vragen om nieuwe en andere competenties. Grote uitdagingen voor docenten liggen onder andere op het gebied van hybridisering, digitalisering en flexibilisering van onderwijs. En niet te vergeten, het continu aansluiten bij de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Dit betekent dat er een steeds groter beroep wordt gedaan op aanvullende vermogens, zoals het innoverend vermogen van docenten.
Kortom, het profiel van de huidige docent binnen de complexe dynamiek van het mbo verandert. De vraag is: Hoe komt het profiel er dan uit te zien? En welke vermogens zijn dan nodig?
Het docentschap is niet statisch van aard, maar is een dynamisch beroep waarin professionals zich blijvend moeten ontwikkelen. Docenten blijven zich ontwikkelen en tegelijkertijd verandert ons perspectief op het docentschap zelf ook, beïnvloed door de razendsnelle veranderingen om ons heen. Om goed mee te kunnen bewegen, is het noodzakelijk in mbo-organisaties om het profiel van het docentschap continu tegen het licht te houden. Dit betekent dat het functieprofiel onderwerp van gesprek moet zijn binnen scholen, hr-afdelingen en teams. Het veranderende profiel van de mbo-docent staat steeds hoger op de landelijke agenda. Dit is een belangrijke ontwikkeling. Nieuwe beroepsbeelden van de mbo-docent worden beschreven en dienen als kijkkader, inspiratiebron en aanjager voor dialoog en hr-beleid, zoals het ‘beroepsbeeld van de mbo-docent’ (2019) en ‘de veranderende rol van de docent’ (Mbo2030, 2020). Het geeft richting aan de dialoog tussen docenten en management over het docentschap (Held, Medendorp & Snoek, 2019). Deze dialoog wordt echter nog in beperkte mate gevoerd. Mbo-organisaties zijn aan het zoeken naar nieuwe functieprofielen en bewandelen nieuwe wegen om profielen anders te benaderen tot zelfs het loslaten ervan (Nemchinova & Guzman, 2020). Het vormgeven van profielen vanuit andere perspectieven kan dit proces ondersteunen.
Het Practoraat Docentprofessionalisering doet onderzoek naar het profiel van de mbo-docent in de toekomst vanuit het vermogensperspectief. Het vermogensperspectief is een denkrichting. We zien het vermogen niet als een statische capaciteit, maar dynamisch, en is daarmee dus ook verder te ontwikkelen. Het practoraat legt daarbij het accent op praktijkgericht onderzoek naar de vermogens die huidige (en toekomstige) docenten nodig hebben en de te voeren dialoog over het profiel binnen teams.
De volgende onderzoeksvragen staan daarbij centraal:
Wat is het profiel van de mbo-docent in de toekomst? En op welke manier kan de dialoog voor dit profiel gestimuleerd worden binnen onze teams en organisatie?
We hopen met het uitvoeren van dit praktijkonderzoek tevens zicht te krijgen op waar docentprofessionalsering zich in de toekomst op zou moeten richten.
Dit praktijkgericht onderzoek is exploratief van aard en wordt in co-creatie met diverse actoren binnen en buiten Landstede Groep, zoals met docenten, teamleiders, schoolopleiders, studenten, hr-adviseurs en het beroepenveld, in een aantal fasen vormgegeven en uitgevoerd. Opvattingen, beelden en scenario’s over de toekomst van het mbo worden in co-creatie en bij diverse actoren op exploratieve wijze verzameld in portretten. De portretten worden gevuld met beschrijvingen, afbeeldingen, teksten en tekeningen over het onderwijs en het profiel van de mbo-docent in de toekomst. Samen onderzoeken we hoe de docentprofielen, die ontstaan zijn uit de portretten vanuit het vermogensperspectief, kunnen worden beschreven. Vervolgens willen we deze functieprofielen in samenwerking met docenten en teams uit verschillende domeinen en werkvelden verder verfijnen en waarderen. Parallel aan het praktijkonderzoek richten we ons op het in partnerschap ontwerpen van instrumenten en inspiratiebronnen om de dialoog over het profiel van de docent in de toekomst, binnen teams, de organisatie en lerarenopleidingen te ontlokken. Met dit onderzoek wil het practoraat een bijdrage leveren aan toekomstbestendig beroepsonderwijs.
